Ἡ ἄσκηση ὡς ἡ μέθοδος τῆς ὀρθοδόξου εὐσεβείας καί ζωῆς

«Ἡ ἄσκηση –ἡ ἐπιτεταμένη διά τῆς ἐγκρατείας καί τῆς ἀγάπης, διά τῆς ὑπομονῆς καί τῆς ἡσυχίας– ἀναιρεῖ τά πάθη πού ὑπάρχουν μέσα στόν ἄνθρωπο»31.

Τί ὅμως σημαίνει ἄσκηση;

Ὁ Ἅγιος Νικήτας ὁ Στηθάτος, μαθητὴς τοῦ ἁγίου Συμεὼν τοῦ Νέου Θεολόγου, περιγράφει καί ὁριοθετεῖ αὐτὴν τὴν ἄσκηση.

Ὁ ἄνθρωπος ἔχει πέντε αἰσθήσεις γι’ αὐτὸ καὶ οἱ ἀσκήσεις εἶναι πέντε, ἡ ἀγρυπνία, ἡ μελέτη, ἡ εὐχή, ἡ ἐγκράτεια καὶ ἡ ἡσυχία.Ὁ ἀσκούμενος θὰ πρέπει νὰ ἐπισυνάψει τὶς αἰσθήσεις μὲ τὶς πέντε αὐτὲς ἀσκήσεις.Δηλαδὴ τὴν ὅραση μὲ τὴν ἀγρυπνία, τὴν ἀκοὴ μὲ τὴν μελέτη, τὴν ὄσφρηση μὲ τὴν εὐχή, τὴν γεύση μὲ τὴν ἐγκράτεια καὶ τὴν ἁφὴ μὲ τὴν ἡσυχία.

• Ἡ ἀγρυπνία ἁγιάζει τούς ὀφθαλμούς καί τούς κάνει νά βλέπουν πρός τόν Χριστό καί ὄχι πρός τήν ματαιότητα.
• Ἡ μελέτη ἐξαγνίζει τήν ἀκοή καί κάνει τόν ἄνθρωπο νά ἔχει ἀνοικτά τά πνευματικά του αὐτιά για νά ἀκούει καί νά ὑπακούει στόν Θεό.
• Ἡ εὐχή κάνει τόν ἄνθρωπο νά εὐωδιάζει μέ τήν εὐωδία τοῦ Χριστοῦ καί νά ὀσφραίνεται τό οὐράνιο ἄρωμα τῆς Θείας Χάρης, μή παρασυρόμενος ἀπό τά ἐπίγεια φθαρτά κτιστά ἀρώματα.
• Ἡ ἐγκράτεια εἶναι αὐτή πού χαρίζει στόν ἄνθρωπο τήν οὐράνια θεία τρυφή, τοῦ γλυκαίνει τήν γεύση μέ θεϊκή γλυκύτητα καί τόν ἀποσπᾶ ἀπό τίς γήϊνες τροφές καί ἀπολαύσεις.
• Ἡ ἡσυχία ἀκινητοποιεῖ τήν ἁφή ἡ ὁποία τυφλά καί μέ αὐθάδεια ἕλκει τόν ἄνθρωπο πρός τά χαμερπῆ καί σαρκικά.

Ἐλευθερώνεται ἔτσι ὁ ἄνθρωπος καί εἶναι ἕτοιμος νά «πετάξει» στά οὐράνια.

Ὅταν ἐπιτύχει αὐτὴν τὴν σύναψη, τότε «γρήγορα καθαρίζει τόν νοῦ τῆς ψυχῆς του καί, ἀφοῦ τόν λεπτύνει διά μέσου αὐτῶν, τόν καθιστᾶ ἀπαθή καί διορατικό»