Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό πρέπει νά εἶναι ἀνιδιοτελής

Μικρό ἀπόσπασμα ἀπό τό νέο βιβλίο: Τό Μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας κατά τόν Γέροντα Πορφύριο τόν Ἁγιορείτη (ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου)

Ἀνιδιοτελής ἀγάπη πρός τόν Θεό.

Ἡ μόνη μας προσπάθεια, θά πρέπει νά εἶναι ἡ προσπάθεια, ν' ἀγαπήσουμε τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο. «Ἡ ἀγάπη στόν Χριστό», τόνιζε ὁ π. Πορφύριος, «μόνο αὐτή εἶναι ἡ καλύτερη θεραπεία τῶν παθῶν». Ἡ ψυχή εἶναι φτιαγμένη γιά νά ἀγαπάει τόν Θεό καί τόν συνάνθρωπο. Τότε ξεκουράζεται καί ἀπαλλάσσεται ἀπό τά πάθη. Μελέτη καί προσευχή, ἀνιδιοτέλεια καί ἀγάπη, ἡσυχία καί μυστικότητα, καρδιακή συνάντηση καί συνδιατριβή μέ τόν Οὐράνιο Νυμφίο, Θεῖος Ἔρωτας καί λαχτάρα γιά τόν Χριστό μας, εἶναι αὐτά, πού θά πρέπει νά ἀποτελοῦν τήν μόνιμη ἔγνοια τοῦ πνευματικοῦ ἀνθρώπου. «Μήν καταπιάνεσθε» δίδασκε ὁ σοφός στόν πνευματικό ἀγῶνα Γέροντας, «μέ τήν ἐκδίωξη τοῦ κακοῦ....Νά κοιτάζετε πρός τόν Χριστό κι Αὐτός θά σᾶς σώσει». Δέν πρέπει οὔτε κἄν νά βλέπουμε πρός τό κακό, ἀλλά συνεχῶς πρός τήν ἀνάπαυση, πού χαρίζει ὁ Θεός. Εἰ δυνατόν, νά ξεχάσουμε τελείως καί αὐτήν τήν ὕπαρξή τοῦ κακοῦ. Νά μήν θέλουμε νά τό μαθαίνουμε, οὔτε σάν ἁπλῆ «εἴδηση».

 «Ἔτσι μᾶς θέλει ὁ Χριστός»,ἔλεγε ἐμφαντικά, «νά μήν ἀσχολούμαστε μέ τά πάθη καί μέ τόν ἀντίθετο. Κατευθύνετε τό νερό, δηλαδή ὅλη τή δύναμη τῆς ψυχῆς σας, πρός τά λουλούδια καί θά χαίρεσθε τήν ὀμορφιά, τήν εὐωδιά, τή δροσιά τους».

Ἡ ψυχή εἶναι διαμορφώσιμη. Γίνεται καλή ἤ κακή, ἀνάλογα μέ τό ποῦ θά τήν στρέψουμε, τί θά ἀγαπήσουμε. Ἄν τήν στρέψουμε πρός τό φῶς, τήν διασώζουμε. Ἄν τήν στρέψουμε πρός τό σκοτάδι τήν θανατώνουμε.

Ἔλεγε: «Μήν κοιτάζετε τό κακό. Νά κοιτάζετε τήν ἀγκαλιά τοῦ Θεοῦ καί νά πέφτετε μές στήν ἀγκαλιά Του καί νά προχωρεῖτε». Τό τέλειο θεραπευτικό μέσο εἶναι ὁ Θεῖος Ἔρωτας. «Ὅλη ἡ δύναμή σας», δίδασκε, «νά στρέφεται στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ... Βρῆκα ὅτι εἶναι ὁ καλύτερος τρόπος ἁγιασμοῦ, ἀναίμακτος». Ἡ περιφρόνηση τοῦ κακοῦ γίνεται μέ τήν Θεία Χάρη, πού ἔρχεται ἀπό τόν Χριστό. Δέν μπορεῖ, δίδασκε ὁ Γέροντας, ὁ ἄνθρωπος νά ἀποφύγει τόν παλαιό ἄνθρωπο χωρίς τή Χάρη. Μόλις μᾶς προσβάλλει κάποιο πάθος θά πρέπει νά προσευχόμαστε γιά νά τό ἀντιμετωπίσει ἡ Θεία Χάρη.

 «Ὅταν προσπαθεῖτε ν' ἀποφύγετε τόν παλαιό ἄνθρωπο χωρίς τή Χάρη»,ἔλεγε, «τόν ζεῖτε. Μέ τή Χάρη, ὅμως, δέν σᾶς ἀπασχολεῖ πιά. Ὑπάρχει στό βάθος». Ἡ Θεία Χάρη τό κακό, τά πάθη, τίς ἀδυναμίες, τά μεταστοιχειώνει, τά μεταποιεῖ, τά μεταμορφώνει.

Πρέπει νά ζοῦμε διαρκῶς ἀφοσιούμενοι, ὅλο καί περισσότερο στήν προσευχή καί τόν Θεῖο Ἔρωτα. Οἱ ἀδυναμίες καί τά πάθη θά φύγουν ἀπό μόνα τους, ὅταν ἀγαπήσουμε ἀληθινά τόν Χριστό μας. «Ὁ σκοπός εἶναι νά ζεῖτε», δίδασκε ὁ π. Πορφύριος, «νά μελετᾶτε, νά προσεύχεσθε, νά προχωρᾶτε στήν ἀγάπη, στήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, στήν ἀγάπη τῆς Ἐκκλησίας».

Ὁ μόνος κόπος πού χρειάζεται νά κάνουμε, ἔλεγε ὁ πάντοτε νήφων Γέροντας, εἶναι νά προσπαθήσουμε νά κατανοήσουμε καί νά ἐνστερνιθοῦμε αὐτά πού μελετᾶμε. Τότε θά μπορέσουμε νά ἐπικαλεσθοῦμε, κατά τό δυνατόν, μέ σωστό τρόπο τόν Κύριο. Ὅλα τά ἄλλα (ἡ κατάνυξη, τά δάκρυα, ὁ Θεῖος Ἔρωτας) θά ἔρθουν ἀπό τόν Θεό. «Μήν πολεμᾶτε νά διώξετε τό σκοτάδι ἀπ' τό δωμάτιο τῆς ψυχῆς σας», συμβούλευε. «Ἀνοῖξτε μιά τρυπίτσα, γιά νά ἔλθει τό φῶς, καί τό σκοτάδι θά φύγει». Τόνιζε πολύ συχνά, ὅτι πρέπει νά ἐπιδοθεῖ ὁ πνευματικός ἀγωνιστής στήν μελέτη καί τήν προσευχή, γιά νά ἀγαπήσει ἡ ψυχή του τόν Θεό. «Ἡ ψυχή», ἔλεγε, «ἁγιάζεται καί καθαίρεται μέ τήν μελέτη τῶν λόγων τῶν Πατέρων, μέ τήν ἀποστήθιση ψαλμῶν, ἁγιογραφικῶν χωρίων, μέ τήν ψαλτική, μέ τήν εὐχή». Πολύ βοηθᾶ ἡ μελέτη τῶν Συναξαρίων. «Ὅλη τήν ἡμέρα», παρατηροῦσε ὁ Γέροντας, «μπορεῖτε νά ἐντρυφᾶτε καί ν' ἀπολαμβάνετε τά κατορθώματά τους καί νά μιμεῖσθε τό βίο τους».

Δέν χρειάζεται, δίδασκε, κόπος γιά τό καλό. Ἀρκεῖ νά στρεφόμαστε πρός τόν Χριστό καί ἀμέσως ἔρχεται ἡ Χάρη Του. Πολλοί λένε ὅτι εἶναι πολύ δύσκολη ἡ κατά Χριστόν ζωή. Ὅμως εἶναι πάρα πολύ εὔκολη, ὅταν ὑπάρχει ταπείνωση καί ἀγάπη. Ἔλεγε ὁ σεβαστός Γέρων: «Τά πράγματα εἶναι ἁπλά. Θά καλεῖτε τόν Θεό κι Ἐκεῖνος θά μεταβάλλει τά πράγματα πρός τό καλό». Ὅ,τι κάνει ὁ ἄνθρωπος, δίδασκε ὁ Γέροντας, πρέπει νά τό κάνει μέ ἀγάπη καί ὄχι ἀναγκαστικά. Τότε ἑλκύεται ἡ Χάρη. «Ὅ,τι κάνεις ἀγγάρια», δίδασκε ὁ π. Πορφύριος, «δημιουργεῖ μεγάλο κακό καί στό εἶναι σου καί στήν ἐργασία σου». Πρέπει νά φεύγουμε ἀπό τόν τύπο, τό τυπικό, τήν τυπική ἐκτέλεση κάποιου «καθήκοντος» καί νά πηγαίνουμε στήν οὐσία.  Διαφορετικά δέν ὠφελούμαστε πνευματικά. Ἡ οὐσία εἶναι ἡ ἀγάπη· ὄχι οἱ σωματικοί κόποι καί οἱ διάφορες σωματικές πράξεις (μετάνοιες, σταυροί κ.λ.π.). Ὅταν ὅμως κανείς φθάσει στήν ἀγάπη, τότε κάνει ἀβίαστα πολλές θυσίες.

Ἡ ἀγάπη μας πρός τόν Θεόν, ὅπως καί πρός τόν πλησίον πρέπει νά εἶναι αὐτή, ἡ ὁποία «οὐ ζητεῖ τά ἑαυτῆς», δηλ. ἀνιδιοτελής. «Στραφεῖτε στόν Χριστό», δίδασκε ὁ π. Πορφύριος. «Ἀγαπῆστε Τον ἁπλά, ταπεινά, χωρίς ἀπαίτηση καί θά σᾶς ἀπαλλάξει ὁ Ἴδιος». «Δηλαδή», διευκρίνιζε, «προσεύχεσθε ἁπλά καί δέν σκέπτεσθε τί θά χαρίσει ὁ Θεός μές στήν ψυχή σας. Δέν κάνετε ὑπολογισμούς. Ξέρετε, βέβαια, τί χαρίζει ὁ Θεός στήν ἐπαφή μαζί Του, ἀλλά εἶναι σάν νά μήν ξέρετε. Νά μήν τό συζητᾶτε οὔτε μέ τόν ἑαυτό σας». Ὁ Γέροντας ἔλεγε ὅτι πρέπει ν΄ ἀγαπᾶμε τόν Χριστό, μόνον γι' Αὐτόν καί ὄχι γιά τά δῶρα Του, οὔτε γιά τόν ἑαυτό μας.

Ὁ ἄνθρωπος θά πρέπει ἐπίσης νά μήν σκορπίζει τήν ἀγαπητική δύναμή του σέ ἄλλα πράγματα, παρά μόνο γιά τόν Θεό. Διηγεῖται πνευματικό του παιδί: «Μία ἄλλη μέρα ἐρωτῶ τὸ Γέροντα, πῶς πρέπει νὰ εἶναι ἡ ἀγάπη μας πρὸς τὸ Θεὸ, καὶ μοῦ λέει: «Ἡ ἀγάπη μας πρὸς τὸ Θεό, παιδί μου, πρέπει νὰ εἶναι πάρα πολύ  μεγάλη καὶ χωρὶς νὰ ὑπάρχει καμμιὰ διάσπαση σὲ ἄλλα πράγματα. Σοῦ φέρνω σὰν παράδειγμα τὸ ἑξῆς: Ὁ ἄνθρωπος μοιάζει νὰ ἔχει ἐντός του μία μπαταρία μὲ ὁρισμένη ἐνέργεια. Ὅταν αὐτὴ τὴν ἐνέργεια τὴν ξοδεύει σὲ ἄλλα διάφορα πράγματα, ἐκτός της ἀγάπης πρὸς τὸν Θεό, ἡ ἐνέργεια, ποὺ ἀπομένει μέσα του γι΄ Αὐτὸν εἶναι ἐλάχιστη καὶ ἴσως πολλὲς φορὲς μηδαμινή. Ὅταν ὅμως διαθέτουμε ὅλη μας τὴν ἐνέργεια πρὸς τὸν Θεό, τότε ἡ ἀγάπη μας εἶναι μεγάλη πρὸς Αὐτόν...Ἔτσι πρέπει καὶ σύ, παιδί μου, νὰ δίνεις ὅλη σου τὴ δύναμη στὸ Θεὸ καὶ ὁ νοῦς σου νὰ εἶναι πάντα σ΄Αὐτόν, γιατί ἔτσι Τοῦ ἀρέσει». 

Τέλεια ἔκφραση τῆς πρός τόν Θεόν ἀγάπης, εἶναι ἡ Θεία λατρεία. Γιά νά θεραπευθεῖ ἡ ἀνθρώπινη προσωπικότητα πρέπει νά ὑπάρχει λατρεία τοῦ Θεοῦ μυστική, ταπεινή καί ἀνιδιοτελής, δηλ. κρυφή. «Κανείς νά μή σᾶς βλέπει, κανείς νά μήν καταλαβαίνει τίς κινήσεις τῆς λατρείας σας πρός τό Θεῖον», συμβούλευε ὁ Γέροντας.

Χρειάζεται ὅμως μία πνευματική πορεία γιά νά φθάσουμε στόν Θεό, γιά νά Τόν ἀγαπήσουμε ἀνιδιοτελῶς. Νά ἡ πορεία, πού πρέπει νά κάνουμε, ὅπως τήν περιγράφει ὁ Γέροντας:

1^ον) Γιά νά ἔλθει ὁ Χριστός στήν καρδιά, πρέπει νά Τόν ἀγαπήσομε.

2^ον) Γιά νά Τόν ἀγαπήσομε, πρέπει πρῶτα Ἐκεῖνος νά μᾶς ἀγαπήσει.

3^ον) Γιά νά μᾶς ἀγαπήσει, πρέπει νά Τοῦ τό ζητήσουμε καί νά εἴμαστε ἄξιοι.

4^ον) Γιά νά γίνουμε ἄξιοι, πρέπει νά κάνουμε προετοιμασία. Προετοιμασία εἶναι ἡ ταπείνωση, ἡ ἀνιδιοτέλεια στήν προσευχή καί ἡ τήρηση τῶν ἐντολῶν. 

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης