Οἱ καλοί λογισμοί (Γέρων Παΐσιος)

«Οι καλοί λογισμοί φέρνουν τήν πνευματική υγεία »

- Γέροντα, ποια είναι τά χαρακτηριστικά τού αδύνατου λογισμού;
- Τί εννοείς; Πρώτη φορά το ακούω αυτό.
- Είχατε πει, το να βάλη κανείς αριστερό λογισμό, να παρεξήγηση μια συμπεριφορά...
- Καί το είπα αδύνατο λογισμό αυτό;
- Θυμήθηκα εκείνον πού ήθελε να μείνη κοντά σας ως υποτακτικός καί του είπατε: "Δέν σέ κρατώ, γιατί έχεις αδύνατο λογισμό".
- Όχι, δέν το είπα έτσι. "Δέν σέ παίρνω, του είπα, για υποτακτικό, γιατί δέν έχεις υγεία πνευματική". "Τί θά πή υγεία πνευματική;", μέ ρωτάει. "Δέν έχεις καλούς λογισμούς, του λέω. Σάν άνθρωπος θά έχω τά κουσούρια μου, καί σάν καλόγερος τόσα χρόνια θά έχω καί μερικές αρετές. Αν δέν έχης καλό λογισμό, θά βλάπτεσαι καί από τά κουσούρια μου καί από τις αρετές μου". Γιά ένα μικρό παιδί μπορεί νά πή κανείς ότι έχει αδύνατο λογισμό, γιατί είναι ακόμη ανώριμο, όχι όμως γιά έναν μεγάλο.
- Όλοι οί μεγάλοι, Γέροντα, είναι ώριμοι;
- Μερικοί από το κεφάλι τους δέν ωριμάζουν. Άλλο, αν δέν τους κόβη. Όταν κάποιος δέν κινήται απλά, ό λογισμός του πηγαίνει στο κακό καί όλα τά παίρνει στραβά. Αυτός δέν έχει υγεία πνευματική καί δέν βοηθιέται ούτε άπό το καλό, βασανίζεται καί μέ το καλό.
- Αν δούμε, Γέροντα, μιά αταξία, συμφέρει νά ψάξουμε νά βροϋμε ποιος την έκανε;
- Ψάξε πρώτα νά δής μήπως την έκανες εσύ. Αυτό είναι πιο καλό!
- Όταν όμως, Γέροντα, μοϋ δίνουν αφορμές οί άλλοι;

- Εσύ πόσες αφορμές έδωσες; Αν το σκεφθής αυτό, θά καταλάβης ότι κάνεις λάθος αντιμετωπίζοντας έτσι τά πράγματα.
- Καί όταν λέμε: "αυτό μάλλον θά το έκανε ή τάδε αδελφή", είναι καί αυτό αριστερός λογισμός;
- Είσαι σίγουρη πώς το έκανε αυτή ή αδελφή;
- Όχι, αλλά επειδή καί άλλη φορά έκανε κάτι ανάλογο.
- Πάλι αριστερός λογισμός είναι, αφού δεν είσαι σίγουρη. Ύστερα, ακόμη και αν τό έκανε αύτη ή αδελφή, ποιος ξέρει πώς και γιατί τό έκανε.
- Όταν όμως, Γέροντα, βλέπω λ.χ. ότι μια αδελφή έχει κάποιο πάθος;
- Γερόντισσα είσαι; Ή Γερόντισσα φέρει ευθύνη, γι' αυτό πρέπει να εξετάζη τα πάθη σας. Εσείς όμως γιατί να εξετάζετε τά πάθη της άλλης; Ακόμη δέν έχετε μάθει να κάνετε δουλειά στον εαυτό σας. Αν θέλετε νά κάνετε δουλειά στον εαυτό σας, νά μήν εξετάζετε τί κάνουν οι άλλοι γύρω σας, άλλα νά φέρνετε καλούς λογισμούς και για τά καλά και για τά άσχημα πού βλέπετε στους άλλους. Άσχετα με τί σκοπό κάνει κάτι ό άλλος, εσείς βάλτε έναν καλό λογισμό.
Ό καλός λογισμός έχει μέσα αγάπη, αφοπλίζει τόν άλλον και τόν κάνει νά σου φερθή καλά. Θυμάστε εκείνες τις καλόγριες πού πέρασαν τόν ληστή γιά άββα; Όταν αποκαλύφθηκε, νόμιζαν ότι κάνει τόν δια Χριστόν σαλό και παριστάνει τόν ληστή και άλλο τόσο τόν είχαν σέ ευλάβεια. Τελικά έσωσαν και αυτόν καί τους συντρόφους του[1].
- Όταν, Γέροντα, μια αδελφή μου λέη κάποιο ψέμα...
- Καί άν αναγκάσθηκε εξ αιτίας σου νά πή ένα ψέμα ή αν ξέχασε, καί αυτό πού σου είπε δέν είναι ψέμα; Ζητάει λ.χ. ή αρχοντάρισσα από την μαγείρισσα σαλάτα και εκείνη της λέει "δεν έχω", ενώ ή αρχοντάρισσα ξέρει ότι έχει. Άν ή αρχοντάρισσα δεν έχη καλούς λογισμούς, θά πη: "ψέματα μου λέει". Άν όμως έχη καλούς λογισμούς, θά πη: "ή καημένη, ξέχασε ότι είχε σαλάτα, γιατί είχε πολλή δουλειά", ή "την κράτησε γιά κάποια άλλη περίπτωση".
Δεν έχεις πνευματική υγεία, γι' αυτό σκέφτεσαι έτσι. Άν είχες πνευματική υγεία, θά έβλεπες και τά ακάθαρτα καθαρά. Όπως θά έβλεπες τά φρούτα, έτσι θά έβλεπες και τήν κοπριά, γιατί ή κοπριά βοήθησε νά γίνουν τά φρούτα.
Όποιος έχει καλούς λογισμούς, έχει πνευματική υγεία και το κακό το μετατρέπει σε καλό. Θυμάμαι στην Κατοχή, όσα παιδιά είχαν γερό οργανισμό, έτρωγαν μέ όρεξη ένα κομμάτι μπομπότα[2] καί ήταν όλο υγεία. Ένω κάτι πλουσιόπαιδα, παρόλο πού έτρωγαν ψωμί μέ βούτυρο, επειδή δέν είχαν γερό οργανισμό, ήταν φιλάσθενα. Έτσι και στην πνευματική ζωή.
Ένας, άν έχη καλούς λογισμούς, καί νά τον χτυπήσης άδικα, θά πη: "Το επέτρεψε ό Θεός, γιά νά εξοφλήσω παλιά μου σφάλματα, δόξα τω Θεώ!". Ένω ένας άλλος πού δέν έχει καλούς λογισμούς, καί νά πάς νά τον χαϊδέψης, θά νομίζη πώς πάς νά τον χτυπήσης. Πάρτε παράδειγμα άπό έναν μεθυσμένο. Άν είναι κακός, τά σπάζει όλα επάνω στο μεθύσι. Άν είναι καλός, ή θά κλαίη ή θά συγχωράη. Ένας μεθυσμένος έλεγε: "Χαρίζω άπό έναν κουβά λίρες σε όποιον μέ φθονεί"!

«Όποιος έχει καλούς λογισμούς, όλα καλά τά βλέπει.»

Μου είπαν μερικοί ότι σκανδαλίζονται, γιατί βλέπουν πολλά στραβά στην Εκκλησία, καί έγώ τους είπα: Άν ρωτήσης μια μύγα: "Έχει λουλούδια εδώ στην περιοχή;", θά πη: "δέν ξέρω, εκεί κάτω στον λάκκο έχει κονσερβοκούτια, κοπριές, ακαθαρσίες", και θά σου άραδιάση όλες τις βρωμιές στις όποιες πήγε.
Άν όμως ρωτήσης μιά μέλισσα: "είδες καμμιά ακαθαρσία εδώ στην περιοχή;", θά σου πη: "ακαθαρσία; οχι, δέν είδα πουθενά, εδώ ό τόπος είναι γεμάτος από εύωδιαστά λουλούδια" καί θά σοϋ άναφέρη ένα σωρό λουλούδια του κήπου, του αγρού κ.λπ.
Βλέπεις, ή μύγα ξέρει μόνον ποϋ υπάρχουν σκουπίδια, ενώ ή μέλισσα ξέρει πώς εκεί πέρα είναι ένας κρίνος, πιο εκεί ένα ζουμπούλι...
Όπως έχω καταλάβει, άλλοι άνθρωποι μοιάζουν μέ τήν μέλισσα καί άλλοι μέ τήν μύγα. Αυτοί πού μοιάζουν μέ τήν μύγα ψάχνουν σέ κάθε περίπτωση νά βρουν τί κακό υπάρχει καί ασχολούνται μ' αυτό, δέν βλέπουν πουθενά κανένα καλό. Αυτοί πού μοιάζουν μέ τήν μέλισσα βρίσκουν παντού ο,τι καλό υπάρχει. Ό βλαμμένος άνθρωπος βλαμμένα σκέφτεται, όλα τά παίρνει αριστερά, όλα τά βλέπει ανάποδα. Ένώ, όποιος έχει καλούς λογισμούς, ο,τι καί νά δη, ο,τι καί νά του πής, θά βάλη καλό λογισμό.
Μιά φορά ένα παιδί δευτέρας γυμνασίου ήρθε στο Καλύβι καί χτύπησε το σιδεράκι στην πόρτα. Είχα ένα τσουβάλι γράμματα νά διαβάσω, αλλά είπα, ας βγώ νά δώ τί θέλει. "Τί είναι, παλληκάρι;", τοϋ λέω. "Αυτό είναι το Καλύβι του πατρός Παϊσίου; μέ ρωτάει. Θέλω τον πατέρα Παΐσιο". "Αυτό είναι, αλλά αυτός δέν είναι εδώ, πήγε νά αγοράση τσιγάρα", του λέω. "Φαίνεται κάποιον πήγε νά εξυπηρέτηση", μοϋ λέει μέ καλό λογισμό. "Γιά τον εαυτό του πήγε νά τά άγοράση, του λέω. Του είχαν τελειώσει καί έκανε σάν τρελλός γιά τά τσιγάρα. Έμενα μέ άφησε εδώ μόνον μου καί ούτε ξέρω πότε θά γυρίση. Άν δώ ότι άργεΐ, θά σηκωθώ νά φύγω". Βούρκωσαν τά μάτια του καί μέ καλό πάλι λογισμό είπε: "Τον κουράζουμε τον Γέροντα". "Τί τον θέλεις;", τόν ρωτάω. "Τήν ευχή του θέλω νά πάρω", μου λέει. "Τί ευχή νά πάρης, μωρέ! Αυτός είναι πλανεμένος, δεν έχει χαΐρι, εγώ τον ξέρω καλά. Μην περιμένης άδικα, γιατί, κι όταν γυρίση, θά είναι νευριασμένος, ίσως είναι και μεθυσμένος, επειδή πίνει κιόλας". Άλλα εκείνο έβαζε συνέχεια καλό λογισμό.
"Τέλος πάντων, του λέω, εγώ θά περιμένω λίγο ακόμη, τί θέλεις νά του πώ;". "'Έχω ένα γράμμα νά του δώσω, μου λέει, αλλά θά περιμένω νά πάρω καί την ευχή του". Είδατε; Ό,τι του έλεγα, το έπαιρνε μέ καλό λογισμό. Του είπα: "σάν τρελλός έκανε γιά τά τσιγάρα" καί το καημένο αναστέναξε, βούρκωσαν τά μάτια του. "Ποιος ξέρει, είπε, κάποιον θά ήθελε νά εξυπηρέτηση". Άλλοι τόσα διαβάζουν, κι εκείνο, παιδάκι δευτέρας γυμνασίου, και νά εχη τόσο καλούς λογισμούς! Νά του χαλάς τον λογισμό καί αυτό νά φτιάχνη καλύτερο λογισμό καί νά βγάζη πιο καλό συμπέρασμα. Το θαύμασα! Πρώτη φορά είδα τέτοιο πράγμα!


1. Ανάμεσα στις διηγήσεις γιά τους μοναχούς των πρώτων χρόνων αναφέρεται καί τό εξής περιστατικό: Ένας άρχιληστής, γιά νά μπόρεση νά ληστέψη ένα καλά οχυρωμένο γυναικείο μοναστήρι, μεταμφιέσθηκε σέ μοναχό καί ζήτησε κατάλυμα γιά τήν νύχτα. Ή ηγουμένη καί όλες οι αδελφές τόν δέχτηκαν σάν μεγάλο άββα μέ πολύ σεβασμό. Συγκεντρώθηκαν όλες οι μοναχές, γιά νά πάρουν τήν ευχή του, του έπλυναν τά πόδια καί πήραν ευλογία τό άπόπλυμα. Μιά παράλυτη αδελφή, πού νίφτηκε μέ αυτό μέ πίστη, θεραπεύτηκε καί πήγε προς έκπληξη όλων νά πάρη κι εκείνη τήν ευχή του. Ό άρχιληστής βλέποντας τό θαύμα αλλοιώθηκε εσωτερικά, μετάνοιωσε, πέταξε τό σπαθί πού είχε κρυμμένο κάτω από τό ράσο του καί μετά άπό λίγο καιρό καί αυτός καί οι σύντροφοι του έγιναν μοναχοί καί έζησαν μέ ακρίβεια τήν μοναχική ζωή. (Βλ. Δ. Τσάμη, Μητερικόν, τόμος Γ ', Θεσσαλονίκη 1992, σ. 18-24).
2. Καλαμποκήσιο ψωμί.

Απόσπασμα από τις σελίδες 24-29 του βιβλίου:
            ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΑΪΣΙΟΥ ΑΓΙΟΡΕΙΤΟΥ
                              ΛΟΓΟΙ Γ΄    
                ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΑΦΥΠΝΙΣΗ