ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ

ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ

 Η Ορθόδοξη Εκκλησία δέχεται τα μνημόσυνα και γενικά τις προσευχές υπέρ των κεκοιμημένων αδελφών. Η πίστη σε προσωπική ύπαρξη μετά θάνατο και ο τρυφερός δεσμός της αγάπης πού μας συνδέει με τούς απελθόντες αδελφούς δικαιώνει τα μνημόσυνα.

Η επουράνιος Εκκλησία δέχεται τις παρακλήσεις μας και «μεσιτεύει» για μας στον Θεό. Αλλά και εμείς, η επί γης Εκκλησία, όντας ενωμένοι με τούς απελθόντες αδελφούς στο ένα σώμα τού Χριστού, παρακαλούμε γι' αυτούς και τελούμε υπέρ αυτών τη θεία ευχαριστία, η οποία συναθροίζει στο λειτουργικό χώρο ολόκληρη την Εκκλησία, πραγματώνοντας συνεχή επικοινωνία και αλληλεπίδραση. Η θεία ευχαριστία προσφέρεται «υπέρ της Αγίας Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας» και ωφελεί με τη χάρη της τούς πάντες.

Ήδη από τη μεταποστολική Εκκλησία οι Χριστιανοί συναθροίζονταν στους τάφους των μαρτύρων την ημέρα της μνήμης των και τελούσαν τη θεία εύχαριστία (πρβλ. Μαρτύριο αγ. Πολυκάρπου 18). Την τέλεση της θείας ευχαριστίας υπέρ των κεκοιμημένων μαρτυρούν ο Τερτυλλιαvός (Περί στεφάνου τού στρατ. 3. Περί τού μοναδ. γάμου 10. Περί προσευχής 28), οΚυπριανός (Έπιστ. 1,2) και οι μεγάλοι πατέρες της Εκκλησίας.

Ωφελούν τους νεκρούς τα μνημόσυνα;

Μακ. Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ. Χριστοδούλου

«Εν τω Άδη ουκ εστί μετάνοια». 

    Οι νεκροί μας έχουν, στη διάρκεια της μέσης καταστάσεως, το άτρεπτον. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να αλλάξουν θέση. Εκεί που έχουν έστω προσωρινά τοποθετηθεί μέχρι της Β' Παρουσίας εκεί και παραμένουν. Αυτό βέβαια σημαίνει πως δεν έχουν καμμιά αξία ούτε οι προσευχές, ούτε τα μνημόσυνα, ούτε οι ελεημοσύνες, ούτε ο,τιδήποτε άλλο προσφέρουμε εμείς οι ζώντες υπέρ των κεκοιμημένων; Ας πλησιάσουμε, όμως, από πιο κοντά το θέμα μας.

Κατ αρχήν είναι αλήθεια ότι «εν τω Άδη ουκ εστί μετάνοια». Δηλ. ο καθένας κρίνεται όπως θα φύγει από τον κόσμο αυτόν. Και η τακτοποίηση του στη μέση κατάσταση γίνεται με βάση τη ζωή του και τα έργα του, την πίστη του και την ηθική του. Γι' αυτό και ο ιερός Χρυσόστομος παρατηρεί: «Μη τοίνυν απλώς κλαίωμεν τους αποθανόντας, αλλά τους εν αμαρτίαις. Ούτοι θρήνων άξιοι, ούτοι κοπετών και δακρύων. Ποία γαρ ελπίς, είπε μοι, μετά αμαρτημάτων απελθείν, ένθα ουκ εστίν αμαρτήματα αποδύσασθαι; Έως μεν γαρ ώσιν Ενταύθα, ίσως ην προσδοκών πολλή, ότι μεταβαλούνται, ότι βελτίους έσονται. Αν Δε απέλθωσι εις τον άδην ένθα ουκ εστίν από μετανοίας κερδάναί τι (εν γαρ τω Άδη φησί τις εξομολογήσεταί σοι;) πως ου θρήνων άξιοι;»

Η ωφέλεια των ψυχών από τα μνημόσυνα

Σύμφωνα με ομόφωνη αγιοπατερική μαρτυρία την οποία επιβεβαιώνει αδιάκοπη εκκλησιαστική παράδοση αιώνων, οι ειδικές ευχές για τους νεκρούς θεσπίστηκαν από τους αγίους αποστόλους. H θέσπιση αυτή έχει δύο βασικά δογματικά  θεμέλια: α) την έννοια της Εκκλησίας ως κοινωνίας αγίων, που αποτελείται όχι μόνο από τους ζωντανούς αλλά και τους «κεκοιμημένους» χριστιανούς και β) την πίστη στη μεταθανάτια ζωή, την ανάσταση και την τελική κρίση.