ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΟΥΜΕ;

ΠΩΣ ΘΑ ΣΩΘΟΥΜΕ;
“Τα πιο μεγάλα αμαρτήματα”.

Τα γιατρικά που θ΄αναφέρουμε πιο κάτω, πρέπει να τα έχει ο καθένας μας σαν όπλα πνευματικά εναντίον των νοητών εχθρών. Γιατί “δεν έχουμε να παλέψουμε με ανθρώπους, αλλά με αρχές και εξουσίες, δηλαδή με τους κυρίαρχους του σκοτεινού τούτου κόσμου, τα πονηρά πνεύματα, που βρίσκονται ανάμεσα στη γη και στον ουρανό” (Εφ. 6:12). Γι΄αυτό πρέπει να έχουμε πάντοτε προσοχή και νήψη, ώστε να μή νικηθούμε και χάσουμε τα ουράνια αγαθά.

Το πρώτο γιατρικό είναι να συλλογιστείς πολύ καλά όλες τις βλάβες που μας προξενεί η αμαρτία καθώς τίς αναφέραμε πιο πάνω. Καί τότε, αν είσαι άνθρωπος λογικός, δεν πιστεύω να έχεις καρδιά τόσο σκληρή και ψυχή τόσο αναίσθητη, ώστε να μή μισήσεις μ΄όλη σου τη δύναμη την αμαρτία, σαν αιτία τόσων κακών,
και προπαντός της αιώνια τιμωρίας.

Το δεύτερο γιατρικό είναι να καταλάβεις την ευγένεια και το μεγαλείο της ψυχής σου, που πλάστηκε από το Θεό “κατ΄εικόνα” Του και “καθ΄ομοίωσιν” (Γεν.1:26). Όσο η ψυχή σου είναι χωρισμένη από την αμαρτία, όχι μόνο οι άγιοι άγγελοι τη θαυμάζουν, μα κι αυτός ο Πλάστης της αγάλλεται και ευφραίνεται και την κάνει κατοικητήριό Του, γιατί είναι τόσο καθαρή, τόσο όμορφη, τόσο λαμπρή, τόσο καταστόλιστη με χαρίσματα πνευματικά. Μόλις όμως πέσεις στην αμαρτία, ο Κύριος
την αποστρέφεται και φεύγει μακριά της, οπότε μπαίνει μέσα της ο διάβολος και τη μολύνει και την ασχημίζει τόσο, πού, αν ήταν δυνατό να την έβλεπες, θα έφριττες και θα τρόμαζες.

Το τρίτο γιατρικό είναι ν΄αποφεύγεις τις αιτίες και τους τόπους της αμαρτίας, δηλαδή τα τυχερά παιχνίδια, τις κακές παρέες, τον περίσσιο πλούτο, τις κοσμικές συγκεντρώσεις. Γενικά, να μήν πηγαίνεις οπουδήποτε μαζεύονται πολλοί και άσεμνοι άνθρωποι, γιατί ο νους σου αιχμαλωτίζεται από τ΄αμαρτωλά λόγια και θεάματα, που συλλαμβάνουν οι αισθήσεις της ακοής και της οράσεως. Ν΄απομακρύνεσαι από επικίνδυνους και ψυχοβλαβείς τόπους, κι έτσι ούτε θα βλέπεις ούτε θ΄ακούς, μα ούτε και θα παρασύρεσαι να μιλάς κι εσύ για πράγματα άπρεπα. Ακόμα, να μήν τρως ούτε να πίνεις περισσότερο απ΄όσο χρειάζεται το σώμα σου για
να συντηρηθεί. Όποιος δεν φυλάγεται απ΄όλα τούτα, να ξέρει πώς είναι κιόλας γκρεμισμένος, και να θρηνεί τον εαυτό του σαν νεκρό. Γιατί πώς να μήν πέσει
στον γκρεμό της αμαρτίας ένας άνθρωπος αδύναμος, όταν τον σπρώχνει κάποιος άλλος, τη στιγμή πού και μόνος του πέφτει πολλές φορές, χωρίς τη συνέργεια τρίτου; Άλλωστε το λέει και η παροιμία, πώς “ο τόπος κάνει τον κλέφτη”.

Το τέταρτο γιατρικό είναι η συχνή συμμετοχή στα μυστήρια της Εξομολογήσεως και της Θείας Κοινωνίας. Αυτά αποτελούν τις πιο μεγάλες ευεργεσίες του Θεού στον άνθρωπο, γιατί μας θεραπεύουν από τις αμαρτίες που κάναμε και μας θωρακίζουν πνευματικά, ώστε να μήν αμαρτήσουμε πάλι στο μέλλον. Πέρα από την τακτική σου συμμετοχή στα θεία μυστήρια, αν παρουσιαστεί έκτακτα στη ζωή σου κάποιο πρόβλημα, κάποια δυσκολία, κάποια πτώση, κάποιο σκάνδαλο, τρέξε
στον πνευματικό, γιατί τότε έχεις περισσότερη ανάγκη από χάρη και δύναμη, ώστε να πολεμήσεις αντρειωμένα. Αυτή τη χάρη και τη δύναμη θα τη βρεις
στα μυστήρια. Και επιπλέον, φανερώνοντας το λογισμό σου στον πνευματικό, παίρνεις την κατάλληλη συμβουλή για το πρόβλημά σου.

Το πέμπτο γιατρικό είναι να πολεμάς την αμέλεια, τη ραθυμία και την οκνηρία, τη μητέρα όλων των παθών. Ο οκνηρός άνθρωπος είναι σαν ένα χωράφι χέρσο, γεμάτο αγκάθια και τριβόλια. Εσύ, λοιπόν, να αρδεύεις και να καλλιεργείς τη νοητή γη της ψυχής σου με αγαθούς λογισμούς και καλά έργα, για να καρποφορεί σιτάρι χρήσιμο και να μή γεννάει βλαβερά ζιζάνια. Πάντα ν΄ασχολείσαι με μιαν εργασία, είτε σωματική είτε διανοητική, για να μή σε βρίσκει ο δαίμονας αργό και
σε πειράζει. Γιατί ο νους μας είναι αεικίνητος και γυρίζει ασταμάτητα σαν τον τροχό του μύλου. Κι αν δεν του βάλουμε εμείς καρπό καλό για ν΄αλέσει, τότε του βάζει ο εχθρός χαλίκια και τον χαλάει, γιατί τον διεγείρει και τον πυρώνει με πονηρούς λογισμούς, και πιο πολύ με την άσβεστη φλόγα της πορνείας.

Πολέμα, λοιπόν, την οκνηρία μ΄όλες σου τις δυνάμεις. Κάθε πρωί, μόλις ξυπνήσεις, να σηκώνεσαι αμέσως από το κρεβάτι. Πρώτη σου δουλειά ας είναι η άμωμη προσευχή, η γλυκύτερη παρηγοριά του πνεύματος. Αυτή σε κάνει να καταφρονείς με ευκολία τα πρόσκαιρα πράγματα, ν΄αποκτάς βαθειά ευλάβεια, να παίρνεις θάρρος και δύναμη εναντίον της αμαρτίας. Μετά την προσευχή, να διαβάζεις την Αγία Γραφή ή κάποιο άλλο πνευματικό βιβλίο, γιατί με την ψυχωφελή ανάγνωση φωτίζεται ο νους και κατανοεί την αλήθεια. Έτσι αποκτά πια με επίγνωση την ευλάβεια, οπότε ο άνθρωπος γίνεται πιο άσπονδος εχθρός της αμαρτίας και πιο πρόθυμος φίλος της αρετής.

Το έκτο γιατρικό είναι να εξετάζεις κάθε βράδυ, πριν κοιμηθείς, πώς πέρασε η μέρα σου. Αν έπεσες στην παραμικρή αμαρτία, κλάψε και μετανόησε ενώπιον
του Θεού, ζητώντας Του συγχώρηση με σταθερή και ειλικρινή απόφαση διορθώσεως. Και όταν λούσεις το στρώμα σου με τα δάκρυα της μετάνοιας, σαν τον προφήτη Δαβίδ, τότε θα κοιμηθείς αναπαυτικότερα, τότε θ΄απολαύσεις ψυχική γαλήνη και πνευματική αγαλλίαση, όπως ομολόγησαν ότι ένιωσαν μ΄αυτόν τον τρόπο πολλοί ενάρετοι άνθρωποι.

Το έβδομο και τελευταίο γιατρικό είναι να μισήσεις ολότελα τον κόσμο και τη ματαιότητά του και να μή βάζεις διόλου στο νου σου των κοσμικών και αμαρτωλών ανθρώπων τα λόγια. Αυτό είναι το πρώτο πού πρέπει να φυλάξει όποιος θέλει να γίνει φίλος του Θεού: το να γίνει εχθρός του κόσμου. Γιατί είναι αδύνατο
να δουλεύει κανείς σε δύο αφεντικά -“κανείς δεν μπορεί να είναι δούλος σε δύο κυρίους” (Ματθ. 6:24). Ο Θεός είναι η ακρότητα όλων των αγαθών, ενώ “ο κόσμος όλος βρίσκεται στην εξουσία του διαβόλου” (Α΄Ιω. 5:19). Αν λοιπόν δέν μισήσεις τελείως τον κόσμο, δηλαδή το κοσμικό φρόνημα, δεν μπορείς να προκόψεις
στην αρετή, μιά και δεν μπορείς να είσαι φιλόκοσμος μαζί και φιλόθεος ή φιλόχρυσος και φιλόχριστος.

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΑΚΟΗ

Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΚΑΙ Η ΥΠΑΚΟΗ

Μητροπολίτης Γόρτυνος και Μεγαλοπόλεως Ιερεμίας

[Ομιλία στο Πνευματικό Κέντρο του Ι. Ν. Αγ. Τριάδος – Πειραιώς την 5 Φεβρουαρίου 1984 προς τα μέλη της Φοιτητικής Εκκλησιαστικής Δράσεως (Φ.Ε.Δ.) της Ιεράς Μητροπόλεως Πειραιώς]

Α'

Αγαπητοί μου φίλοι,

Θα παρουσιάσω με όση δυνατή μπορώ απλότητα το βαθύ θέμα «Γέροντας και υπακοή». Και οι λαϊκοί σαν μοναχοί όταν ακούμε τέτοιο θέμα, η σκέψη πολλών πηγαίνει σε μοναστήρια, γιατί νομίζουν ότι εκεί μόνο είναι η θέση του Γέροντα, του πνευματικού καθοδηγού δηλαδή, και στους μοναχούς μόνο αρμόζει η υπακοή σ αυτόν. Όμως πρέπει να πούμε από την αρχή ότι όλοι οι χριστιανοί πρέπει να ζούμε σαν μοναχοί. Ένα Ευαγγέλιο υπάρχει που καλούνται οι χριστιανοί να το εφαρμόσουν, άσχετα αν αυτοί είναι κληρικοί η λαϊκοί. «Απατάστε πολύ, λέγει ο Χρυσόστομος, αν νομίζετε ότι υπάρχουν άλλα πράγματα που απαιτούνται από τους κοσμικούς και άλλα από τους μοναχούς. Όλοι θα λογοδοτήσουν παρόμοια».¹ Ο Κύριος είπε στους μαθητές Του: «Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν απαρνησάσθω εαυτόν και αράτω τον σταυρόν αυτού και ακολουθείτω μοι» (Μάρκ. 8,34). Αυτό είναι όλος ο μοναχισμός: Η απάρνηση του εαυτού, η άρση του σταυρού του Κυρίου και η συνεχής πορεία με τον Ιησού. Αλλά τον λόγο αυτό ο Χριστός δεν τον είπε στους μαθητές Του μόνο• το σχετικό χωρίο λέγει: «Προσκαλεσάμενος τον όχλον συν τοις μαθηταίς αυτού είπεν αυτοίς: Όστις θέλει οπίσω μου ακολουθείν...». Τον λόγο για απάρνηση του εαυτού τον είπε ο Χριστός και στον όχλο και όχι μόνο στους μαθητές Του. Ο μοναχός και ο κοσμικός οφείλουν να φθάσουν στα ίδια ύψη. Ο άγιος Θεόδωρος ο Στουδίτης, σε επιστολή του προς ένα βυζαντινό αξιωματούχο, παρουσιάζει το πρόγραμμα της μοναχικής ζωής και λέγει: «Μη γαρ νομίσης επί μονάζοντος τα λεχθέντα, αλλά και επί λαϊκού τα πάντα επίσης» (P.G. 99, 1388). Ο μοναχός υπόσχεται τρία πράγματα. Την υπακοή, την ακτημοσύνη και την παρθενία. Αλλά οι τρεις αυτές αρετές είναι για κάθε χριστιανό. Στην προσευχή «Πάτερ ημών...», που είναι ασφαλώς για κάθε χριστιανό και όχι μόνο για τον μοναχό, είναι το αίτημα «Γενηθήτω το θέλημά Σου»• αυτό είναι ευχή υπακοής. Παρακάτω στο «Πάτερ ημών...» έχουμε το αίτημα «Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον»• αυτό είναι ευχή ακτημοσύνης. Και το τελευταίο αίτημα της Κυριακής προσευχής «Ρύσαι ημάς από του πονηρού», είναι ευχή παρθενίας. Να λοιπόν! Τις τρεις κύριες αρετές του μοναχισμού, την υπακοή, την ακτημοσύνη και την παρθενία, τις εύχονται και οι λαϊκοί. Και οι λαϊκοί πρέπει να ζουν σαν μοναχοί. Ο Γέροντας, από τον οποίο πρέπει να χειραγωγούνται οι ψυχές και στον οποίο πρέπει να υπακούουν, δεν είναι μόνο για τους μοναχούς, αλλά και για τους λαϊκούς• θα έλεγα μάλιστα ότι είναι περισσότερο αναγκαίος για τους λαϊκούς, που αντιμετωπίζουν περισσότερους πειρασμούς ζώντες στον κόσμο.

Αναγκαίος ο Γέροντας για την συμβάσα πτώση.

Γάμος Κ' Μοναχισμός

Γάμος Κ' Μοναχισμός, ομιλία του π Μωυσή Αγιορείτη.